شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چیست؟ و چه تاثیری برفارکس دارد؟

در تمامی کشورهای دنیا “تورم یک مقوله بسیار مهم برای اندازه گیری پویایی اقتصاد می‌باشد.
شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI معیاری برای سنجش تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که توسط خانوارها به مصرف می‌رسد و تورم را به خوبی می‌توان در سبد خانوار بااستفاده از این شاخص  بدست آورد.
در ادامه بحث شاخص قیمت مصرف کننده CPI را در سه مقوله زیر بررسی خواهیم کرد:

1. شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI چیست و چگونه اندازه گیری می‌شود؟
2. دوره های انتشار آن چگونه است و در کجا منتشر میشود؟
3. تاثیر CPI بر بازار فارکس چگونه است؟

جان مینارد کینز: اگر می خواهید ملتی را نابود کنید ،کم هزینه ترین، راحترین و پنهان ترین ابزارش تورم است.

---

شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI و نحوه محاسبه آن

شاخص بهای مصرف کننده CPI ، معیاری برای سنجش تغییرات قیمت کالاهای موجود در سبد خانوار و خدماتی است که توسط خانوارها به مصرف می‌رسد.
از این شاخص به عنوان معیاری برای اندازه‌گیری تغییرات در قیمت سبد خانوار استفاده می شود و برای اندازه گیری تورم موجود در جامعه یک ابزار غیرقابل انکار است.

اقتصادهای مبتنی بر بهره، برای اندازه گیری اثر سیاست های پولی بر کشور مجبور هستند همیشه سطح کارایی این سیاست ها را با شاخص های اقتصادی اندازه گیری کنند، شاخص قیمت مصرف کننده CPI از مهمترین و سریعترین شاخص هایی است که به سیاست های پولی بانک های مرکزی پاسخ می‌دهد.

نحوه محاسبه و افراد درگیر در شاخص قیمت مصرف کننده CPI

در محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده هر کشوری جامعه آماری و تعداد کالا و خدمات خاص خودش را در نظر می گیرد،به طور متوسط در تمامی دنیا طی بازدید از فروشگاه ها و خرده فروشان، شرکت های خدماتی مانند حمل و نقل و خطوط هواپیمایی، دفاتر پزشکی و غیره قیمت متوسطی را بر سبد احتمالی خانوار بدست می‌آورند که مبنای تورم در سبد خانوار می‌باشد.

زیر گروه های مورد بررسی در شاخص بهای مصرف کننده CPI

1. پوشاک
2. مسکن
3. حمل و نقل
4. خدمات پزشکی
5. تفریح و تعطیلات
6. غذا و نوشیدنی
7. آموزش وخدمات ارتباطی
8. آب گاز برق و سایر سوخت ها
9. رستوران و هتل داری
10. سایر کالا و خدمات

در دوره های آماری مختلف که برای هر کشور می‌تواند متفاوت باشد مرکز آمار به جمع آوری قیمت و هزینه‌کرد سبد خانوار در زیرگروهای گفته شده می‌پردازد، در اقتصادهای بزرگی مانند امریکا اداره BLS که اداره آمار و کار ایالات متحده می‌باشد با جمع آوری هزینه 75/000 اقلام از انواع کالا ها و خدمات در سطح کشور شاخص قیمت مصرف کننده را بدست می آورد، داده های جمع شده از جامعه آماری را با استفاده ازفرمول های تورم به داده های قابل اتکا برای تصمیم گیری بانک های مرکزی تبدیل میکنند.

فرمول محاسبه شاخص بهای مصرف کننده CPI

در محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده دو مقوله را لازم داریم:

• شاخص CPI معین شده: عدد قرادت شده فعلی
• شاخص CPI پایه: عدد قرائت شده برای دوره پیشین

سپس داده های بدست آمده را در فرمول محاسبه CPI به شرح زیر قرار میدهیم:

به فرض مثال اگر قیمت سبد خانوار در قرائت قبلی 1000 واحد باشد و در قرائت جدید 1500 واحد، نرخ شاخص قیمت مصرف کننده 150درصد میشود.

اعداد بدست آمده از این فرمول بازه صفر تا مقادیر بالاتر از 100 را می‌پذیرد، عدد 100 به معنی تغییر نیافتن تورم در سبد خانوارد و اعداد پایینتر و بالاتر از 100 به ترتیب به معنای پایین آمدن و بالارفتن هزینه سبد خانوار می‌باشد.
شاخص CPI کشورهای بزرگ را در وبسایت های اداره آمار و ارقام می‌توان بدست آورد اما راه سریعتر آن استفاده از تقویم های اقتصادی مانند وبسایت FXSTREET و FOREX FACTORY و  OTAGHE TAHLILمی‌باشد که در لحظه منتشر شدن شاخص قیمت مصرف کننده آنرا به مخاطب نشان می‌دهند.

ناگفته نماند وبسایت های ذکر شده از فرمول تغییرات در شاخص قیمت مصرف کننده استفاده می کنند که بازه های منفی را نیز به معنی پایین آمدن قیمت کالا در دوره به فرمول اضافه کرده است. در این فرمول عدد 0 به معنای تغییر نیافتن قیمت CPI است.

به فرض مثال اگر قیمت سبد خانوار در دوره قبلی 1000واحد باشد و در قیمت قرائت شده فعلی 1500واحد باشد، در اینصورت نرخ تغییرات CPI به عدد 50 درصد می‌سد که یعنی قیمت ها 50درصد افزایش داشته است.

دوره های انتشار شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI

همانطور که گفتیم دوره های شاخص قیمت مصرف کننده CPI در هر کشور و اقتصادی می‌تواند متفاوت باشد، باتوجه به نیاز معامله گران ایرانی لیستی را از دوره های انتشار CPI برای شما گردآوری کردیم که به شرح زیر است:

کشور	سازمان منتشر کننده	دوره انتشار
انگلستان	کمیته سیاست های پولی	ماهانه
ایالات متحده آمریکا	سازمان آمار اداره کار BLS	ماهانه
استرالیا	اداره آمار	هر 3 ماه
اقتصاد یورو	بانک مرکزی اروپا	دوبار در ماه
ژاپن	اداره آمار	ماهانه
چین	اداره آمار	ماهانه
ایران	اداره آمار	ماهانه
کانادا	اداره آمار و کار	ماهانه

---

تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده CPI بر بازار های مالی و فارکس

شاخص قیمت مصرف کننده CPI به طور گسترده، تغییرات تورم در سطح جامعه را می‌تواند نشان دهد که دولت ها با استفاده از این داده ها می‌توانند میزان کارآمدی سیاست های پولی خود را ردیابی کنند و در پی برنامه ریزی برای طراحی سیاست های بعدی خود باشند.

موارد شاخص قیمت مصرف کننده بسیار زیاد است ولی در متناسب کردن دستمزها،اعمال نرخ های بهره پایین یا بالاتر،سیاست های انبساطی و انقباضی بسیار مورد استفاده‌ می‌باشد.

در بازارهای جهانی، مخصوصاً فارکس، دانستن شاخص قیمت مصرف کننده به عنوان یک شاخص تورمی از اهمیت بسزایی برخودار است.
دولت ها سیاست های پولی خود را بر اساس شاخص های تورمی  تنظیم خواهند کرد. شاخص قیمت مصرف کننده یکی از آنها است و دانستن آینده سیاست های پولی بر روند یک ارز بسیار مهم است.

در یکی از موارد استفاده این شاخص، هنگامی که اعداد بالا قرائت می‌شود و بانک های مرکزی از تورم، ابراز نگرانی می کنند سرمایه گذاران به دید اینکه دولت در آینده دست به افزایش نرخ بهره می زند وارد موقعیت های خرید در آن ارز می شوند، چون افزایش نرخ بهره باعث بالارفتن قیمت یک ارز در بازار می‌شود.
در مواردی که اقتصاد شرایط بحرانی را پشت سر می گذارد کاهش CPI در ارزهای امن مانند دلار آمریکا می‌تواند اثرگذاری معکوس داشته باشه و با پایین آمدن ارز امنی مانند دلار دچار صعود شود.

تحلیل این شاخص باید در شرایط خاص آن زمان مورد بررسی قرار بگیرد و عکس العمل مناسب را انجام دهیم.

از دیگر کاربرد های شاخص قیمت مصرف کننده می توان از انحراف معیار آن با تورم انتظاری نام برد، هرگاه این شاخص از تورم انتظاری در جامعه کمتر و یا بیشتر باشد ،انتشار داده CPI برای بازار بسیار اهمیت پیدا خواهد کرد زیرا در این زمان معامله گران می‌توانند  درباره سیاست های پولی دولت نتیجه گیری کنند که آیا دولت برای افزایش تورم دست به سیاست های انبساطی (کاهش قیمت ارز) خواهد زد و یا برای کم کردن تورم در سطح جامعه دست به سیاست های انقباضی خواهد زد که در نتیجه ی آن، ارز آن کشور قوی خواهد شد.

---

همانطور که مشاهده کردید در این مقاله به شاخص قیمت مصرف کننده و اثراتش پرداختیم. چنانچه در رابطه با هر یک از بخش‌ها و مراحل شرح داده شده در این مقاله نیاز به توضیحات بیشتری داشتید،می‌توانید از طریق شماره‌های موجود با کارشناسان واحد پشتیبانی اتاق تحلیل  تماس حاصل کنید و از آن‌ها راهنمایی دقیق‌تری بخواهید.